Kalfalık belgesi ile ustalık ve usta öğreticiliğe giden bir kariyer sürecini başlatmış olursununuz.
İlk olarak, kalfa ne demek? Sorusuna yanıt vererek başlamak istiyorum. 3308 Sayılı mesleki eğitim kanununda kalfanın tarifi, aşağıdaki gibi belirtilmiştir.
“Bir mesleğin gerektirdiği bilgi, beceri ve iş alışkanlıklarını kazanmış ve bu meslekle ilgili iş ve işlemleri ustanın gözetimi altında kabul edilebilir standartlarda yapabilen
kişi” şeklinde tarif edilmektedir. (1)
TDK (Türk Dili Kurumu) sözlüğüne baktığımızda ise “Aşaması çırakla usta arasında bulunan zanaatçı:” şeklinde tarif edildiğini görüyoruz.
Evet arkadaşlar, kalfa; çırak ile ustanın ortasında yer alan unvan olarak tabir edilir. Çıraklık eğitimini tamamlamış, usta adayı diyebiliriz. Ustalık sınavına girmesi ve başarılı olması halinde ustalık unvanı ve hatta sonrasında usta öğretici unvanı alabilir. Yazımızın konusu kalfalık olması nedeniyle şuan kalfalık ile ilgili detaylarla devam edeceğiz.
Kalfa Nasıl Olunur?
Kalfa olabilmek için birçok alternatifin olduğunu belirtmek istiyorum. Bunları en anlaşılır haliyle, aşağıda başlık ve özet şeklinde aktarmaya çalışacağım. Anlamadığınız hususlar varsa, sayfanın sonunda yer alan soru ve yorum formundan sorabilirsiniz.
Çırak Olarak İşe Başlama
14 Yaşını doldurmuş ve 19 yaşından gün almamış gençler için önerebileceğimiz yöntemlerden birisi; kalfalık alanlarından birini içeren bir işyerinde çırak olarak işe başlamak olacaktır. İlköğretim okulu, ortaokul ve imam hatip ortaokulu mezunları bu fırsattan yararlanabilir.
Bir iş yerinde çalışırken aynı zamanda mesleki eğitim merkezine yani bir anlamda meslek lisesine kaydınız yapılmaktadır. Haftanın bir günü mesleki eğitim merkezlerinde teorik eğitim görmeniz sağlanmaktadır.
Peki, çıraklık eğitim süreci ne kadar sürecek? Hem çalışan hem de lise öğrencisi olduğunuzu hayal edin. Lise eğitimi kaç yıl? 4 Yıl, işte sizin çıraklık, kalfalık ve ustalık döneminiz 4 yıl sürecektir.
9. Sınıfdan başladığınız eğitim 11. sınıfa geldiğinizde kalfalık sınavına girme hakkı elde edersiniz. Başarılı olmanız halinde kalfalık belgesi alabilirsiniz. 12. Sınıfa geldiğinizde ise artık ustalık belgesi sınavlarına katılma hakkı elde eder ve başarılı olursanız ustalık belgesi sahibi olursunuz.
19 Haziran 1986 yılı ve öncesinde alınmış olan çıraklık okulu diploması olanlar da kalfalık sınavına başvuru yapabilirler.
Meslek Lisesi Mezunları
Örgün eğitime ara vermeden devam eden meslek lisesi öğrencileri 11. sınıfa geldiklerinde kalfalık sınavına tabii tutulurlar ve başarılı olursa kalfalık belgesi alabilirler. 12. Sınıfta ise yine ustalık belgesi alma hakkı elde ederler.
Meslek liserinin ara sınıflarından eğitimi yarım bırakanlarda yine bu imkandan yararlanmaktadır. Devam ettiği eğitim süreci dikkate alınarak belirli bir eğitim süreci planlanmaktadır.
Denklik Yöntemleri
Kalfa olabilmek için bir diğer yöntem ise denklik olarak karşımıza çıkmaktadır. Kalfa olmak isteyen bir kişinin geçmiş dönemde aldığı örgün ve yaygın eğitim türleri ile çalıştığı süreçler, kurs bitirme belgleri vs. hepsi, kalfa ve ustalık belgesi almanıza etki etmektedir. Denklink yönteminde özellikle 22 yaş ve üzeri olmanız gerektiğini hatırlatmak isterim.
Denklink yöntemini kullanarak kalfalık belgesi almak isteyenler en az ilköğretim, ortaokul ya da imam hatip ortaokulu mezunu olmaları gerekir. 1996-1997 Eğitim öğretim dönemi ve daha öncesinden ilkokul mezunu olanlarda bu fırsatttan yararlanabilir. Belirtilen tarih aralığında ilkokulu yarıda bırakanların ise (2. derece okuryazarlık belgesi) olması halinde ve açık öğretim ortaokuluna kayıt yaptırmaları halinde yararlanabilirler.
Mesleğiniz İle İlgili Alanda Çalıştığınızı Kanıtlayın (SGK, Bağ-Kur)
Mesleğiniz ile ilgili bir işletmede çalıştığınızı kanıtlamanız halinde, çalışma gün sayınıza göre kalfalık ve ustalık sınavlarına katılma hakkınız bulunmaktadır. Peki, nasıl kanıtlayacağız? Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK) unvan listeli pirim dökümü (E-devlet üzerinden alabilirsiniz.) Bir diğer seçenek ise Bağ-Kur hizmet belgesi yanı sıra vergi dairesi tarafından onaylı vergi mükellefiyet belgesi ile mesleğiniz ile ilgili bir işte çalıştığınızı kanıtlayabilirsiniz.
468 Saat ve Üzeri Kurs Bitirme Belgesi Olanlar
Kalfalık belgesi almak isteyenlere sağlanan bir diğer kolaylık ise yaygın eğitim kurumlarında katıldığınız kurslar ile sağlanmaktadır. Burada dikkat edilmesi gereken en önemli 2 husus; kursun eğitim süresi (saat düzeyinde) ve seviyesi olacaktır. Kalfalık belgesinde denklik olarak kabul edilen minimum eğitim süresi 468 saat olarak belirlenmiştir. Askerlik görevi esnası yanı sıra mahkumiyet esnasında katıldığınız kurslarda kabul edilmektedir. Mesleğiniz ile ilgili katıldığınız tüm kurs belgelerini iletmelisiniz. Her birinin sürekleri toplanarak işleme alınmaktadır. Örnek: 160 saat kurs, 1 aylık çalışma süresi olarak kabul edilmektedir.
3. Seviye Kurs Bitirme Belgesi Olanlar
Yaygın eğitim kapsamında yer alan kursların bir bölümü 3. ve 4. seviye olarak sınıflanırılmaktadır. Minimum 3. seviye kurslara katıldığınızı belgelendirmeniz halinde de kalfalık başvurusu yapabilirsiniz. Kursların saatleri ve seviye bilgilerine e-Yaygın sistemi üzerinden göz atabilirsiniz. https://e-yaygin.meb.gov.tr/pagePrograms.aspx
3. Seviye Mesleki Yeterlilik Belgesi
2017 Yılı itibari ile hayatımıza giren mesleki yeterlilik (MYK Belgesi) tehlikeli ve çok tehlikeli işlerde çalışanlar için zorunluluk haline geldi. Kalfalık ve ustalık belgesi almak isteyenler içinde güzel bir avantaj oluşturuyor. Üçüncü seviye mesleki yeterlilik belgesi olanlar, meslekleri ile ilgili alanda kalfalık başvurusu yapabilmektedir. (2)
Yurt Dışından Alınan Belgeler
Yurt dışında çalışma ya da eğitim için kaldığınız süreçte değerlendirmeye alınmaktadır. Eğitim ya da çalışma ile ilgili belgelerinizi, o ülkenin Türkiye’deki konsolosluklarına ya da o ülkede bulunan Türkiye Cumhuriyeti konsolosluğu tarafından onaylatılması gerekir. Aynı şekilde noter onayı da gerekmektedir.
Mesleki Eğitim Merkezlerine Bekliyoruz
Değerli arkadaşlar, ben burada ne kadar madde madde aktarsam da mutlaka eksikler olacaktır. Bu nedenle daha detaylı bilgi için mutlaka size en yakın ya da ilgilendiğiniz alanda bölümü olan mesleki eğitim merkezine müracaat ederek öğrenebilirsiniz. Mesleki eğitim merkezleri, Türkiye’nin her yerinde tüm ilçelerde bulunmaktadır. Size en yakın merkezi görmek için aşağıda yer alan bağlantıyı kullanabilirsiniz. (3) https://meslegimhayatim.meb.gov.tr/egitim/mesleki-egitim
Kalfalık Alanları Nelerdir?
Tüm meslek dallarını kapsamasa da şuan için 184 farklı dalda kalfalık ve ustalık belgesi alma imkanımız bulunuyor. Türkiye İş Kurumu (iŞKUR) “Meslekleri Tanıyalım” sayfasına baktığınızda 7500’den fazla meslek çeşidi olduğunu görürsünüz. (4,5) Merak edenler için aşağıya kaynak link ekleyelim. https://esube.iskur.gov.tr/Meslek/MeslekleriTaniyalim.aspx
Kalfalık ve ustalık belgesi alabileceğiniz bölümler 2022-2023 yılı güncellenmiş haline baktığımızda 34 alanda, 184 branşın olduğunu görüyoruz. Alanları yakından görmek için aşağıda yer alan bağlanntı tam da aradığınız detayları içermektedir. https://meslegimhayatim.meb.gov.tr/photos/2022/02/23/34-alan-184-dal-listesi_pdf_62166c70c0c59.pdf
Kalfalık Belgesi Nereden Alınır?
Kalfalık, ustalık ya da usta öğretici belgeleri; kısa adı MEM olan Mesleki Eğitim Merkezleri tarafından verilmektedir. Türkiye’nin tüm illlerinde (bazı ilçelerde) bulabileceğiniz bu kurumlardan her türlü desteği alabilirsiniz. Size en yakın Mesleki Eğitim Merkezi bilgisine ulaşmak için aşağıda yer alan bağlantıyı kullanabilirsiniz. Sayfanın alt kısmında yer alan seçeneklerden il ve ilçe seçerek ulaşabilirsiniz. Yaşadığınız ilçede mesleki eğitim merkezi yoksa, size en yakın bir merkezden hizmet alabilirsiniz. https://meslegimhayatim.meb.gov.tr/egitim/mesleki-egitim
Kalfalık Sınav Tarihleri Ne Zaman?
Kalfalık sınavları geçtiğimiz yıllarda yapılan düzenleme ile her 2 ayda bir yapılmasına karar verildi. Geçmişte 6 ayda bir yapılmaktaydı. Aşağıda yer alan listede 2022-2023 eğitim öğretim dönemi kalfalık sınav tarihleri yer almaktadır. Başvuruların 1 ay öncesinde başladığını belirtmek istiyorum.
| Sınav Dönemi | Başvuru Tarihleri | Sınav Tarihi |
| Haziran 2023 | 3-28 Nisan 2023 | 1-24 Haziran 2023 |
| Ağustos 2023 | 1-30 Haziran 2023 | 1-26 Ağustos 2023 |
Kalfalık Sınav Sonuçlarına Nereden Bakılır?
Sınava girmiş olduğunuz mesleki eğitim merkezi İnternet sitesinde kalfalık ve ustalık sınav sonuçlarını yayınlamaktadır. Sınavda başarılı olan adayların belgeleri aynı zamanda E-devlet uygulamasında da görülmektedir. Sınav sonucunuzu öğrenmek için başvuru yaptığınız MEM’den bilgi alabilirsiniz.
Kayıt İçin Gerekli Belgeler Nelerdir?
- Öğrenim belgesi (diploma, tasdikname vs.) 1 adet aslı ve fotokopisi
- Nüfus cüzdanı aslı ve fotokopisi
- 2 Adet (Biyometrik fotoğraf)
- SGK Pirimm dökümü (Varsa)
- Bağ-Kur pirim dökümü (Varsa)
- MEB Onaylı kurs belgeleri (Varsa)
- MYK Belgesi (Varsa)
- Askerlik ve mahkumiyet esnasında alınan eğitim belgeleri (Varsa)
- Üçüncü sınıf elektrik tesisatçılığı yetki belgesi (Varsa)
Kalfalık Belgesi Sorgulama Nereden Yapılır?
Gelişen İnternet teknolojisi ile birlikte diplomalar ve kalfalık, ustalık, usta öğreticilik belgeleri İnternet ortamında görülebilir, doğrulatılabilir. Bu işlem için E-Devlet kapısı uygulamasını kullanmanız gerekir. Aşağıda yer alan bağlantıya tııklayınız. https://www.turkiye.gov.tr/milli-egitim-kalfalik-ustalik-usta-ogrencilik-ve-is-yeri-acma-belgesi-sorgulama Açılan sayfada “Kimliğimi Şimdi Doğrula” butonuna tıklayarak E-Devlet girişi yapabilir ve varsa açılan sayfada belgelerinize ulaşabilirsiniz.
SIK SORULAN SORULAR
Kalfalık sınav ücreti ne kadar? Şuan güncel sınav ücreti 130₺ olarak uygulanmaktadır. Ödemelerinizi MEB’in Online ödeme sayfasından banka ya da kredi kartı ile kolayca yapabilirsiniz. Ödeme sayfasına ulaşmak için tıklayınız. https://odeme.meb.gov.tr/
Parayla Kalfalık Belgesi Alınabilir mi? Paranın bile sahtesini basan insanlar, her türlü belgenin sahtesini basabilmektedir. Önemli olan bizlerin bu tür yollara gerek duymamasıdır. Parayla kalfalık belgesi alınmaz. Başarınız ve tecrübeniz ile sınavda elde edeceğiniz geçer notu ile alabilirsiniz.
Evet, arkadaşlar kalfalık belgesi ile ilgili aktaracaklarımız şimdilik bu kadar olup güncel bilgiler ortaya çıktıkça yazıda güncelleme ve duyurular yapacağız. Kalfalık, ustalık ve usta öğreticilik hayatınızda sizlere başarılar dileriz.
REFERANSLAR
- 3308 Sayılı Mesleki Eğitim Kanunu, (1968). 19/6/1986-19139 Resmi Gazete. Erişim adresi: https://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.5.3308.pdf
- Güreş, A. Ç. (2019). Türkiye’de mesleki yeterlilik ve belgelendirme sistemine ilişkin nitel bir araştırma: mevcut durum, sorunlar ve çözüm önerileri (Master’s thesis, Bartın Üniversitesi).
- Horoz, O. R. (2017). Mesleki eğitim merkezi öğrencilerinin yaşam boyu öğrenme eğilimlerinin incelenmesi (Bartın ili örneği) (Master’s thesis, Bartın Üniversitesi, Eğitim Bilimleri Enstitüsü).
- Cirhinlioğlu, Z. (1996). Meslekler ve sosyoloji. eren gündogan.
- Diyarbakırlıoğlu, M. A. (2010). Kaybolan meslekler ve son ustalar. İstanbul Ticaret Odası Yayınları.